مطالعه پایداری عملکرد دانه لاینهای کلزا(brassica napusl)

چکیده اثر متقابل ژنوتیپ و محیط، از مهم ترین مباحث در اصلاح گیاهان زراعی است و معیارهای متعدد آماری برای برآورد آن معرفی شده است. در این بررسی پایداری عملکرد دانه و روغن 22 رقم کلزا (brassica napus l.) در دو تاریخ کشت نرمال و تأخیری، طی سه سال زراعی 90-91، 91-92 و 92-93 ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب تنوع معنی داری برای اثرات اصلی محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط برای هردو صفت عملکرد دانه و روغن نشان دادند. براساس روش-های پارامتریک برای صفت عملکرد دانه و عملکرد روغن ژنوتیپ های 3 (shiralee)، 6 (parade) و 13 (hyola-308) به-عنوان ژنوتیپ های پایدار با پتانسیل عملکرد بالا و ژنوتیپ های 7 (golit)، 9 (vdh-8003098) و 21 (sarigol) جزء ژنوتیپ های ناپایدار با عملکرد ضعیف معرفی گردیدند. نتایج نشان داد که آماره های ناپارامتری si(1)، si(2)، npi(1)، npi(2)، npi(3)،npi(4)، ri و li به گزینش ارقامی منجر شد که عملکرد دانه و روغن کمتر از میانگین کل داشتند. اما استفاده از معیار ناپارمتری مجموع رتبه کانگ (rsm) و شاخص ysi به گزینش ژنوتیپ هایی با عملکرد بیشتر از میانگین کل منجر شد. در تجزیه ammi چهار مولفه اصلی اول اثر متقابل در سطح 1% برای دو صفت عملکرد دانه و عملکرد روغن معنی دار شدند. نتایج کلی براساس سه روش پایداری پارامتریک، ناپارامتریک و تجزیه ammi نشان داد که ارقام shiralee، parade و hyola-308 بعنوان پایدارترین ژنوتیپ ها با عملکرد دانه و روغن بالا شناخته شدند. کلمات کلیدی: کلزا، تجزیه پایداری، تجزیه ammi، آماره های ناپارامتری و آماره های پارامتری